Ghé thăm Âm Linh Tự

Du lịch Lý Sơn – ghé thăm Âm Linh Tự, là địa điểm thờ cúng vong hồn những người chết đi nhưng vì một số nguyên do mà không có người thân đến nhận hay không ai biết đến. Những người được thờ ở đây có thể là một người vô gia cư hoặc không họ hàng thân thích, hoặc có gia đình, bà con, thân tộc nhưng không may qua đời ở một nơi nào đó mà người nhà chẳng được báo tin, trở thành những âm linh đơn độc…

Bên cạnh đó, Âm linh tự còn thờ những linh hồn là chiến sỹ tử trận, trong chiến trường xưa. Người xưa gọi chung những đồng loại rơi và tình cảnh như vậy là “thập loại chúng sinh” và dành cho họ mối thương cảm mang đậm tình người. Tại nhiều tỉnh thành ven biển miền Trung, bao gồm cả Quảng Ngãi, mỗi năm đến tiết Thanh minh (khoảng tháng 3 Âm lịch), mọi người lại đi tảo mộ và cúng tế các vong linh ở các âm linh tự, nghĩa tự, gọi là cúng Thanh minh. Đây là nét khác nhau của người dân miền Trung với người dân Bắc Bộ, vì ngoài việc cúng cô hồn, người dân miền Trung không có lệ tảo mộ tổ tiên và ăn tết Thanh minh vào dịp này.

Âm linh tự làng An Vĩnh tọa lạc tại một giồng đất cao thuộc địa phận thôn Tây xã An Vĩnh, cách cảng Lý Sơn chừng 500m về phía tây. Âm linh tự có mặt tiền nhìn ra phía nam, đài tưởng niệm chiến sỹ trận vong được đặt ở trước sân rất uy nghi bề thế.

Âm linh tự làng An Hải còn rất đặc biệt khi có mái che, các gian thờ bài trí quy củ, năm nào tại đây cũng tổ chức khá nhiều nghi lễ long trọng, với sự góp mặt của đông đảo người dân làng. Đây cũng là địa điểm cất giữ nhiều tư liệu quý về các đội Hoàng Sa, Bắc Hải, bao gồm cả những tư liệu là của riêng các gia đình, gia tộc được người dân tin tưởng đem lưu gửi.

Nhiều người lớn tuổi kể rằng, khoảng đầu thế kỷ XIX, hai làng An Vĩnh và An Hải (nay là xã An Vĩnh và xã An Hải) đã có đình làng và nghĩa tự. Nhưng đến khoảng những năm 50 của thế kỷ trước, đình làng An Vĩnh bị xuống cấp, dân làng rước các linh vị thờ thần hoàng, các vị tiền hiền về thờ ở Âm linh tự. Nên suốt hơn nửa thế kỷ, Âm linh tự làng An Hải là địa điểm sinh hoạt tâm linh, lễ hội dân gian của cộng đồng sở tại.

Nhất là vào tiết Thanh minh, các dòng tộc làng An Hải đã tổ chức lễ khao lề thế lính Hoàng Sa tại Âm linh tự, với mục đích tưởng vọng và tri ân nghĩa liệt sỹ của các đội Hoàng Sa, Bắc Hải cùng các dân binh, tráng đinh đã hy sinh trong khi tuần phòng trên biển, trú phòng trên các quần đảo, chống trả quân cướp biển để bảo vệ tàu thuyền, ngư dân cùng sự yên bình cho làng quê đất đảo.

Những ngư dân trước khi ra khơi hoặc những người tha phương hành nghiệp cũng thường đến Âm linh tự để cầu xin thần thánh và linh hồn phù hộ bình an, được mùa, làm ăn thành đạt. Sau mỗi chuyến đi biển bình yên trở về (đối với ngư dân) và mỗi lần về thăm quê nhà (đối với người sống tha phương), họ cũng mang lễ vật đến đây để tạ ơn. Có thể nói công trình Âm linh tự và những lễ vật trong các dịp tế lễ chính là sự đóng góp thành tâm của dân làng, các dòng tộc, những người làm nghề biển được mùa và cả những người Lý Sơn tha hương thành đạt.

Từ năm 2010, khi đình làng An Hải được phụng dựng, linh vị thần hoàng, các vị tiền hiền và tử sĩ Hoàng Sa, Bắc Hải được rước về thờ tự ở đình làng. Nhưng vong linh những người lính Hoàng Sa, Bắc Hải vẫn còn được thờ vọng tại Âm linh tự và người dân thường xuyên đến dâng hương hành lễ.